Kayseri’de kerpiç evler yeniden yapılıyor

Kayseri’de 12-13-14 Eylül tarihlerinde düzenlenecek olan KERPİÇ’24 Kongresi öncesinde Develi ilçesine bağlı Zile Mahallesi’nde unutulmaya yüz tutan değerlerden olan kerpiç ustalığı yeniden canlandırılmaya başlanarak, ilk ev için kerpiç dökümüne başlandı.

Eski zamanlarda ev yapımında kullanılan kerpiç, yeniden yapının temel malzemesi olma yolunda ilerliyor. Develi ilçesine bağlı Sindelhöyük Mahallesi’nde ikamet eden kerpiç ustası Halil Ayhan’ın 80 yaşında olmasına rağmen kerpiç konusunda bilgi ve tecrübelerini uygulamaya başlaması da yapılara değer katıyor. Zile kerpiçleri, Zile’de 2 ayrı mekanda ilkbahar ve sonbahar sonlarında yapılıyor. Su kaynağının yanında kolay ulaşılabildiği ve killi toprağın olduğu, nakliye kolaylığı olan yerlerden mahallenin doğusunda Garip Cevizler ve harmanlar bölgesinde Acısu’dan gelen su arkının tam kenarında Kerpiç renkleri kirli sarı ve kirli beyaz olarak hazırlanıyor. Mahallenin batısında Yenipınar’dan çıkarılan killi toprak elenerek saman, halk arasında kesmük olarak bilinen iri saman artığı, sap kırıntıları ile önce bir iki sefer kuru olarak karıştırıldıktan sonra uygun kıvama gelinceye kadar su ile karıştırılıyor. Ardından karılarak yığın haline getirilmiş çamur gölgelikte 1-2 gün mayalanacakmış gibi bekletiliyor.

Hazırlık aşamasında ise daha önce kerpiç serilecek zemin gözden geçirilerek ıslah edilerek, bir marangozun hazırladığı kalıpları ıslatıp ince saman serpildikten sonra çamur harcı el arabası veya kürek ile taşınarak dökülüyor ve işçiler ayakları ile kalıptaki harcı sıkıştırıyor. En sonunda da mastarla üstü düzleniyor. Kerpiç evlerde toprak ve kil dengesi önem taşıyor. Toprağın içindeki kil miktarı ayarı tutturularak kerpiç duvarın yağmurdan erimemesini, yanmamasını, çatlayıp kırılmamasını ve ufalanmaması sağlanıyor. Yapı malzemesi yüzde 33 kil, yüzde 67 samanlı ve lifli toprak olarak ölçüsü yapılıyor. Evlerin sağlamlıkları için de kerpiçler çevrilip alt üst yapılarak kuruduktan sonra basınç testi için seçilen kurumuş 2 kerpici 30 santimetre arayla koydurarak üstüne de 3. kerpici koyup çalışanlardan biri kerpiç üstüne çıkarılarak test ettiriliyor.